Υπογονιμότητα 

Ο όρος υπογονιμότητα αναφέρεται στην αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει τη σύλληψη και να αποκτήσει ένα παιδί, ύστερα από τουλάχιστον ενός έτους τακτικών και στοχευμένων σεξουαλικών επαφών, χωρίς αντισυλληπτική προστασία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ) περίπου το 60-65% των φυσιολογικών γόνιμων ζευγαριών επιτυγχάνει σύλληψη στο πρώτο έτος και περίπου το 20-25% στο δεύτερο έτος. Το υπόλοιπο 15% θεωρούνται τα "υπογόνιμα" ζευγάρια που χρήζουν ειδικής βοήθειας και καθοδήγησης.

Στο παρελθόν υπήρχε η λανθασμένη πεποίθηση ότι η μη επιτυχής σύλληψη οφειλόταν κυρίως στις γυναίκες. Υποστηρίζονταν μάλιστα ότι η αποτυχία σύλληψης οφείλοταν κυρίως στην ηλικία της γυναίκας -μετά την ηλικία των 35 ετών, η μείωση της γονιμότητας επιταχύνεται σημαντικά και εμφανίζει πτωτική καμπύλη- σε ορμονολογικά ζητήματα ή σε άλλους παράγοντες (κληρονομικότητα, επεμβάσεις, θεραπείες, κάπνισμα, παχυσαρκία κ.α.)

Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, με την εξέλιξη της επιστημης, της τεχνολογίας και την αναπτυξη της γενετικής έχει αποδειχθεί ότι σε ποσοστό ίσo και ενδεχομένως μεγαλύτερο του 50% την ευθύνη στην υπογονιμότητα δε τη φέρουν μόνο οι γυναίκες αλλά και οι άντρες.

Ο γυναικείος και ο ανδρικός παράγοντας μπορούν να συμβάλλουν εξίσου στην αιτιοπάθεια της υπογονιμότητας ενός ζευγαριού. Τα αίτια της ανδρικής υπογονιμότητας μπορεί να οφείλονται σε παράγοντες που σχετίζονται με τον έλεγχο των ορχέων, με τη λειτουργία των ορχέων και την απαγωγή του σπέρματος και εκσπερμάτιση. Mε την εξέλιξη της επιστήμης και τις έρευνες εντοπίστηκαν παθήσεις που προκαλούν είτε αζοσπερμία είτε ασθενοσπερμία.

Η αζωοσπερμία: Παρουσιάζονται ελάχιστα και πιο νωθρά (ασθνενοσπερμία) ή και καθόλου ζωντανά σπερατοζωάρια κατά την εξέταση με το  κλασσικό σπερματοδιάγραμμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι άνδρες έχουν μηδενικό αριθμό σπερματοζωαρίων, ενώ έχουν φυσιολογική εκσπερμάτιση.

Οι παθήσεις που προκαλούν την αζωοσπερμία μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητες παθήσεις. Οι συγγενείς παθήσεις μπορεί να είναι η ατροφία όρχεων, τα γεννητικά σύνδρομα ( π.χ. σύνδρομο Sertoli Cell Only), παιδικές νόσοι (κρυψορχία, παρωτίτιδα κ.α.) νόσος του Klinefelterαποφράξεις σπερματικών πόρων (π.χ. μια φλεγμονή που αποφράσει τους σπερματικούς πόρους), σύνδρομο Noonan κ.α.. Οι επίκτητες παθήσεις όπως όγκοι όρχεων, καλοήθης, κακοήθης, κιρσοκήλη, θεραπείες για άλλες παθήσεις (λήψη χημειοθεραπείας), ζαχαρώδης διαβήτης, ιώσεις παιδικής ηλικίας (παρωτίτιδα σε  εφιβική ηλικεία).

Δεδομένου ότι σε ένα ζευγάρι το ποσοστό 30-40%η υπογονιμότητα είναι μικτής αιτιολογίας, το υπογόνιμο ζευγάρι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν οντότητα. Ο ανδρικός παράγοντας οφείλεται τουλάχιστον για το 50% των περιπτώσεων και για αυτό ο άντρας πρέπει πάντα να εξετάζεται πρώτος. Οι εξετάσεις στον άντρα είναι πολύ πιο απλάς και εύκολα μπορει να βρεθεί αν υπάχρει κάποιο πρόβλημα. Εν αντιθέσει οι εξετάσεις στις γυναίκες είναι περίπλοκες, εξειδικευμένες και κοστοβόρες.

Σε περίπτωση που ένα ζευγάρι παρουσιάζει δυσκολίες στη σύληψη, κρίνεται αναγκαίο ο άντρας να επισκεφτεί ένα ουρολόγο, ο οποίος  με ενδελεχή διαγνωστική προσέγγιση θα εντοπίσει εαν το πρόβλημα οφείλεται στον άντρα και θα συστήσει την επιλεκτική αντιμετώπιση της νόσου, αναλόγως το αίτιο που προκαλεί την υπογονιμότητα.